Etkili Bir Araştırma Yazısı Taslağı Nasıl Oluşturulur?

Araştırmanızı yazıya dökme zamanı geldiğinde, işe bir taslak oluşturarak başlamalısınız. Büyük ihtimalle, elinizde önceden aldığınız notlar veya ana hatlarını belirlediğiniz bir dokümanınız olacaktır.

Taslak oluşturmaktaki amaç, toplamış olduğunuz verilerin bir plan çerçevesinde yazılmasıdır. Bu aşamada şekil değil, içerik önemlidir. Her ikisine aynı anda dikkat etmeye çalışırsanız, önemli noktaları gözden kaçırabilirsiniz. Bu da konunun özünü kaçırmanız anlamına gelebilir. 
Metninizin taslağı genel olarak, başlık, giriş, amaç, yöntem, bulgular, tartışma, sonuç ve kaynaklar bölümlerinden oluşur.

Neresinden başlamalı?

Bazı uzmanlar, giriş bölümünden başlayarak, bölümlerin yukarıda verilen sırayla yazılmasını tavsiye ediyor. Bazıları ise en kolay olduğu düşünülen yöntem ve bulgular kısımlarından başlanmasını, tartışma, sonuç ve giriş bölümleriyle devam edilmesini öneriyor. Aslında önemli olan, bir yerden başlamak!

Hangi adımlar uygulanmalı?

Kağıdı kalemi elinize aldınız ve araştırmanızın taslağını kaleme almaya başlıyorsunuz. Peki ama nasıl bir yöntem izlemelisiniz? İşte size yardımcı olabilecek bazı öneriler:

• Etkin bir şekilde yazmaya başlamak için, öncelikle gereken her şeyin elinizin altında olduğundan emin olun. (Tablolar, toplanan veriler, referanslar vs.) Bütün bu bilgileri bir araya toplayın.
• Kendinize bir hedef dergi belirleyin. Makalenizi, belirlediğiniz bu derginin odaklandığı noktalara göre yazın. Derginin üzerinde durduğu noktalar dergi tarafından açıkça belirtilmiş olabilir ya da derginin son birkaç sayısını inceleyerek bu noktaları kendiniz de çıkarabilirsiniz.
• Şimdi artık yazmaya başlayabilirsiniz. İlk taslakta, cümlelerin düzgünlüğünün, yazım kurallarına uyulup uyulmadığının çok büyük bir önemi yoktur. Ana fikrin ve temel noktaların ortaya konması yeterlidir.
• Yazmak için enerjinizin yüksek olduğu saatleri tercih edin. Yorgunken, bu işten uzak durmaya çalışın. Dikkatinizin dağılmayacağı, rahatça düşünüp yazabileceğiniz ortamları tercih edin.
• Akış bütünlüğünü sağlayabilmek için uzun uzun düşünmeden hızlıca yazmaya gayret edin. Kısaltmalar da kullanabilirsiniz. Hemen o anda aklınıza gelmeyen kelimeler için boşluk bırakın.
• Okuyucunun sizi gerçekten anlamasını istiyorsanız, kendi sesinizi kullanarak yazın. Yazmak istediklerinizi kendinize özgü ifade biçimiyle kaleme aldığınızda, okuyucu ne demek istediğinizi çok daha açık bir şekilde anlayacaktır.
• Her şey ilk seferinde doğru olsun diye uğraşmayın. Yazarken bir yandan da editörlük yapmaya kalkışmayın. Bu şekilde ilerlerseniz, öncelikli olmayan noktalara takılıp kalabilirsiniz. Ayrıca hem zaman kaybetmiş olursunuz, hem de ne yazarlığınızdan ne de editörlüğünüzden verim alabilirsiniz.
• Önceden belirlemiş olduğunuz ana hatlara ait başlıklara odaklanın ki, değinmek istediğiniz hiçbir noktayı gözden kaçırmayın. Bir noktadan onunla ilgisi olmayan başka bir noktaya atladığınızı fark ederseniz, bir sonraki başlıkla devam edin.
• Bütün makaleyi bir oturuşta yazıp bitirmeye çalışmayın. Her bir bölümü ayrı ayrı ele alın. Notlarınıza bakın ve her bölümün amacını düşünüp onları kaleme alın.
• Tüm bunlardan sonra, sıra ilk taslağı bir kenara koymaya geliyor. En az bir gün, taslağınız üzerinde hiçbir değişiklik yapmayın. Birkaç gün metinden uzak kalmak, metni başka bakış açılarından görmenizi sağlayacaktır. Kendi çalışmanızı gözden geçirmek zordur. Eleştirel bir bakış açısı için, metinden uzak kalmak faydalı olacaktır.
• Kısa bir aradan sonra, düzeltme aşamasına geçebilirsiniz. Ancak bu adım, bir seferde bitecek bir iş değildir. Düzeltilecek hiçbir nokta kalmadığından emin olana dek devam etmelisiniz. Burada amaç, makalenizin taslağına yazar olarak değil, editör olarak bakabilmektir. Kendinize “Her cümle bir şey ifade ediyor mu, uzun bir cümlenin sonunda konuyu hâlâ takip edebiliyor muyum, paragraflar bölünebilir mi?” gibi sorular sormalısınız.
• Taslağınızın açık, kısa ve öz olup olmadığını gözden geçirin. Cümle ve paragrafları itina ile tarayın. Laf kalabalığından, gereksiz kelimelerden kaçının. Cümleler 15-20, paragraflar ise 150 kelimeden uzun olmasın.

• Tutarlı olmaya özen gösterin. Bazen makalelerin birden fazla yazarı olabilir ve bu durumda yazım işi paylaşılır. Fakat üslubunuzun, baştan sona tutarlı olması gerekir. Başyazar, makale dergiye gönderilmeden önce makalenin tamamını inceleyerek, gerekli düzeltme ve düzenlemeleri mutlaka yapmalıdır.

Gözünüzde büyütmeyin!

Gördüğünüz üzere, yazmak için ihtiyaç duyacağınız tüm notlar, veriler, ortam vs. hazır olduktan sonra taslağı oluşturmak o kadar da zor değil. Bu ipuçlarının size ışık tutacağını umuyor, kolaylıklar diliyoruz.