Akademik Dünya’da Kimlik Kimden Sorulur?
Her akademisyen ve bilim insanı çalışmalarının karşılığını bir şekilde almak ister. Bu bazen para, bazen ödül ile olurken, bazı zamanlarda da saygınlığın geri verilmesi ile olur. Fakat tüm bunların olabilmesi için, yazarların eserleri üzerinde kesin olarak hak iddia edebilmeleri gerekir. İşte bu yüzden, akademik dünyada kimlikleri tanımlayan bazı kurumlar vardır. Çünkü yazarlıkta kesin kimlik tanımı, hakları doğru kişiye verme, telif ödeme ve çeşitli veri tabanları arasında içerik paylaşımı konularında oldukça yardımcı olur.
Uluslararası Standart Kitap Numarası (ISBN) ve Uluslararası Standart Süreli Yayın Numarası (ISSN), yayınlanan materyallerin tedarik zinciri yönetimini kolaylaştıran sistemlerdir. Fakat akademik araştırma yayınlarının artması ile yazarlık konusu üzerinde de bazı kafa karışıklıkları meydana gelmektedir. Bu yüzden yayınları bir düzene koymak üzere iki farklı sistem daha ortaya çıkmıştır.
ORCID
“Open Researcher and Contributors ID”nin yani Açık Araştırmacı ve Yazarlar Kimliği’nin İngilizce kısaltması olan ORCID, Ekim 2012’de lanse edilmiştir. Bu sistemin amacı, birleşik bir akademik araştırmacı kimliği sistemi oluşturmaktır. ORCID’in 16 basamaklı kimlik kodu sistemi, özellikle bilimsel araştırmalara odaklanmaktadır ve bireysel araştırmacılar için erişimi şu anda ücretsizdir. ORCID kar amacı gütmeyen bir statüde bulunmaktadır. Ayrıca akademik kurumlar, meslek örgütleri, yayıncılar ve finansman kurumları tarafından kapsamlı bir şekilde desteklenmektedir.
ISNI
ISNI ise bir başka kimlik tanıma sistemidir. İngilizcesi “International Standard Name Identifier” olan bu kısaltma, Türkçe’de Uluslararası Standart Ad Tanımlayıcısı olarak bilinir. ISNI, üreticiler, sanatçılar, yazarlar ve araştırmacılar olmak üzere geniş bir kitleye standart bir kimlik tanımlaması yapar. ISO standartlarına uygun olan ISNI, kar amacı gütmeyen bir organizasyondur. Bireysel ISNI numaraları bir ajans aracılığıyla kayıt altına alınır ve şu anki maliyeti 25$ civarındadır.
Peki, gelecek ne getirir?
Aynı 16 basamaklı kimlik kodu şablonunu kullandığı ve birden fazla veri tabanı arasında veri bağlantısını desteklediği için, çakışmaları- önlemek adına, her iki sistemin de birlikte çalışması gerekmektedir. Zaten, Ocak 2014’te iki taraf ISNI2ORCID yazılımını geliştirmek için bir anlaşma imzaladı. Bu yazılım, ISNI bilgilerini aynı şekilde ORCID profiline geçirmeye yarıyor. Her ne kadar bu iki sistem de, farklı topluluklara hizmet verse de bu anlaşma ile ikisinin de önü açık gözüküyor.
Anlaşmadan sonraki ilk iki yılda, ISNI sistemine geçişler 8 milyonu bulurken, ORCID sistemi kayıtları bir milyonun altında kaldı. Görünen o ki, bu işten en çok fayda sağlayan ISNI tarafı oldu.
