Kavramsal Araştırma mı, Deneysel Araştırma mı?

Bir akademik araştırmaya başlarken araştırma yönteminiz oldukça önemlidir. Araştırma konunuza ve varmak istediğiniz sonuca göre kavramsal ve deneysel olmak üzere iki farklı yaklaşım seçebilirsiniz. Kavramsal araştırma yeni fikirler üstünde duran, daha soyut bir yaklaşımken deneysel araştırma daha çok gözleme ve deneye dayalı bir yaklaşımdır. Her iki yaklaşım da araştırmacılar tarafından sıklıkla kullanılır ve her birinin artıları ve eksileri vardır. Bundan dolayı en doğru sonucu almak için birlikte kullanılmaları gerekir.

Kavram ve Deneyin Birlikteliği

Öncelikle bu iki yaklaşımı biraz inceleyelim. Kavramsal analiz daha çok sosyal bilimlerde kullanılan bir yöntemdir. Burada araştırmacı bir teoriyi parçalara ayırarak daha derinlemesine bir inceleme yapar. Bu yöntemde bir hipotez oluşturulur. Daha sonra “Neden?” sorusu üzerine felsefi bir yaklaşımla gidilir; soru derinlemesine irdelenir ve bir sonuca varılır. Fakat bu yöntemin tek başına kullanılmasının getirdiği bazı olumsuz noktalar da vardır, bu yüzden diğer yöntemlerle beraber kullanılması araştırmalar için daha doğru sonuçlar verir.

Deneysel araştırmada ise veriler, gözlemler ve deneyler yardımı ile toplanır. Bu yöntemde de araştırmacı ilk olarak bir hipotez kurar ve olası sonuçlarını tahmin eder. Daha sonra bu olası sonuçları aracılığıyla hipotezi test etmek için veri toplamaya başlar. Verileri toplamak için de deney ve gözlem yapar.

İngilizcesi “empirical research” olan deneysel araştırma iki kategoriye ayrılır: kalitatif ve kantitatif. Pazar araştırma şirketlerinde çalışan arkadaşlarınız varsa bu iki kelimeyi çok duymuşsunuzdur. Kantitatif yöntemde, veriler nümerik değerler ile toplanır ve daha sonra analiz edilir; kalitatif yöntemde ise veri daha çok gözlem, mülakat gibi yöntemler ile toplanır ve analiz edilir.

Araştırmalarda farklı bilim insanları gözlem aşamasındaki farklılıklardan dolayı farklı sonuçlara ulaşabilirler. Fakat bu fark genelde çok az olur. Yine de daha doğru bir araştırma için aynı kavramsal yaklaşım gibi deneysel yöntemin de farklı yöntemlerle beraber kullanılması gerekir.

Modern bilimsel yöntemler artık kavramsal ve deneysel araştırmaların bir birleşimi olarak görülüyor. Sadece verilerin incelenmesi veya sadece psikolojik yaklaşımlarla araştırma yapmak artık eski dünyada kaldı. Yeni dünyada konuları her açıdan ele alarak, farklı yöntemler kullanmak gerekiyor. En doğru sonuçlara da bunları yapanlar ulaşıyor.