18

Açık Bilim – Küresel Zenginleşme Mi Yoksa Uluslararası Kargaşa Mı?

Açık bilim girişimi

Günümüzde, araştırmaların geliştirilmesi, araştırma fonları, kamu eğitimi ve politika geliştirme, küresel ekonomik kalkınma, küresel bilgi erişimi eşitliği ve bunun gibi birçok konu hakkında aşağıdaki sorular tartışılıyor.

Bilimsel yayıncılığın geleceği ve açık erişim nasıl bir işlev görmeli? Karaları kimler vermeli? Dergilere daha çok erişim imkanı sağlanabilir mi? Dergiler gelecekte araştırmalarla ilgili ana iletişim kaynağı olmaya devam edecek mi? Kurumsal kaynaklardan küresel bilgiyi bütünleştirmek için daha etkin bir şekilde birlikte yararlanabilir miyiz?

OSI diye kısaltılan “Open Scholarship Initiative”, yani Açık Bilim Girişimi bu konularda yüksek düzeyde diyalog ve işbirliği kurmak için geliştirilen iddialı küresel bir teşebbüstür. Bu girişim UNESCO (Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü) ile yapılan uzun vadeli bir ortaklık üzerinden Ulusal Bilim İletişim Enstitüsü (National Scientific Communication Institute – NSCI) tarafından yönetilir.

OSI, bilimsel yayıncılık konusunda karar verme yetkisine sahip olan dünyanın dört bir yanından üst düzey bir grubu, fikirlerini ve bakış açılarını paylaşabilecekleri ve ortak zemin ile uygulanabilir çözümler bulabilecekleri bir dizi yıllık toplantılarla bir araya getiriyor. Her toplantıda üretilen fikirler, sürekli olarak genişleyen bir delege topluluğu tarafından yıl boyunca geliştiriliyor. Ayrıca, çözümlerin uygulanabilmesini ve yaygınlaştırılmasını sağlamak, yeni veya çözümlenmemiş sorunları sürekli olarak gözden geçirmek ve kararlaştırılan çözümleri detaylandırmak amacıyla yıllık toplantılardaki kararlar 10 yıl boyunca resmileştirilebiliyor.

Bu toplantılara davet edilen konferans delegeleri, küresel bilimsel yayıncılıktaki kilit paydaş gruplarından C düzeyinde temsilcileri, hükümeti, dergi yayıncılığını, açık erişimi, üniversite ve araştırma kurumlarını, fakülte gruplarını, akademik toplulukları, kütüphaneleri, araştırma fonlarını, düzenleyici kurumları, kamu politikaları gruplarını, STEM eğitim gruplarını, gazetecileri temsil eden kişilerden oluşuyor. Yaklaşık 225 delege OSI2016’ya katılmayı taahhüt etmişti ancak son dakika program çakışmaları yüzünden nihai katılımcı sayısı yaklaşık 195 olmuştur.

OSI kime, ne fayda sağlar?

OSI’nin fayda sağladığı grupları şöyle sıralayabiliriz:

  1. Okuyucular: OSI’nin bu gruba sağladığı faydalar çok genel olarak bilgi ve araştırmaların daha geniş topluluklar arasında paylaşılması olarak özetlenebilir. Bu başlık, bilgiyi ve inovasyonu geliştirme, eğitime erişimi iyileştirme, dünyadaki uzmanlar arasında bağlantı kurma, kültürleri birleştirme, yerel topluluklar oluşturma şeklinde genişletilebilir.
  2. Yazarlar: Kaliteli araştırma ve çalışmalar politik kısıtlamaların daha az olduğu bir ortamda daha geniş okuyucu kitlesine ulaşabilir. Bu grup bilimi geliştirme, iş hükümet işbirliğini oluşturma, kamuoyu etkisi yaratma, işbirlikçiler bulma, akademik kariyere başlama, inovatif öğretimi modelleme, kalite ve faaliyet alanını geliştirme, bilimsel mirası koruma gibi konularda fayda sağlayabilir.
  3. Kurumlar: Finansman ve işe alımlarda artış sağlamak isteyen kurumlara itibar kazandırır. Kurumlara mezunlarla bağlantıları geliştirme, halkla ilişkiler için içerik üretme, işe alım sürecini güçlendirme, akreditasyona ve incelemeye yardımcı olma, öğrenme sonuçlarını gösterme, operasyonel verimliliği artırma konularında yardımcı olur.

Zorluklar

Önümüzdeki 10 yıl içinde OSI’nin çözmesi gereken bazı sorunlar da var. Şu ana dek dile getirilen başlıca zorluklar şunlar:

  • Kalite kontrol: açık erişimde kalite kontrolün eksikliği bazı otoriteleri endişelendiriyor. Hakem değerlendirmesi yönetiminin tartışılması gerekiyor. “Bu değerlendirme kurum seviyesinde mi yoksa, online mı olmalı? Bu konudaki reform seçenekleri neler?dir” gibi sorulara yanıt aranıyor.
  • Diğer hasarlar: dergiler ve diğer profesyonel yayınlar okuyucu ve maddi kaynak kaybına uğrayabilirler.
  • “Gelişmekte olan ülkelerin eşit fırsatlara sahip olması nasıl sağlanacak?” sorusu gündeme gelen bir diğer konu.

Önümüzdeki uzun yol

OSI yeni bir yayın sistemi ortaya çıkmadan önce, geniş ve çeşitli bir grup profesyonel arasında 10 yıllık tartışma ve müzakereleri öngördü. Aynı hedeflerle hareket edildiği sürece ve kolej havası korunduğu sürece, ilerlemenin sağlanacağı kesin. Tartışmaların büyük bir kısmı büyük olasılıkla finansmanla, yani ne için ve neden ödeme yapılacağı ile ilgili ve neyin yayınlanacağına kimin karar vereceği ile ilgili olacaktır.

Araştırma ve araştırma platformlarına erişilebilirliğin artırılması, tüm disiplinlerde bilimsel ilerleme sağlayacaktır.

X

Ücretsiz makalelerinizi tükettiniz.

Araştırma yazarlığı ve akademik yayıncılık konusundaki tüm kaynaklarımıza sınırsız erişim sağlamak için ücretsiz üye olun:

  • 320 + blog makaleleri
  • 50+ Web Seminerleri
  • 10+ Uzman podcast
  • 10+ e-Kitap
  • 10+ Kontrol Listesi
  • 50+ İnfografikler