Araştırmanızın Etik Olduğundan Nasıl Emin Olabilirsiniz?
Akademik araştırmaların etik olup olmadığı konusu günümüzde eskiye göre daha çok dikkat çekiyor. Bu, araştırmacıların ahlaklı olmadığı iması taşımıyor tabii ki, sadece bu konuda daha hassas olmak istenmesinden kaynaklanıyor. Artık fon ve hibe başvurularında bile araştırmanızın etik olup olmadığına dair, doldurmanız gereken bazı boşluklar var. Doktora öğrencilerinden de araştırmalarının etik olduğuna dair sertifika göstermeleri isteniyor. Yani kısacası yayıncılar etik ilkelere uyduğunuza dair bir kanıt görmek istiyorlar. Peki, tüm bunlardan önce siz kendiniz araştırmanızın etik olduğuna emin misiniz? Araştırmanızın etik olup olmadığına emin değilseniz, bazı noktaları tekrar düşünmeniz gerekir. Ya da en baştan bu noktalara dikkat edip gerçek anlamda etik bir araştırma yapmalısınız.
Etik bir araştırmanın bileşenleri
Etik bir araştırmanın ilk adımı ilgilileri bilgilendirmektir. Eğer insanların katılımcı olarak rol oynadığı bir araştırma hazırlıyorsanız kendilerini önceden bilgilendirip onaylarını almanız gerekir. Böylece örneğin bunun bir klinik tedavi değil araştırma çalışması olduğunu bilirler. Katılımcılar araştırmanın amacına göre mümkün olduğu kadar bilgilendirilmelidirler. Aynı zamanda her bir katılımcının sağladığı verilerin gizliliğini garantiye alan bir de belge hazırlanmalı, karşılıklı imzalanmalıdır.
Diğer bir etik bileşen gönüllülüktür. Araştırmanıza katılan insanlar gönüllü olmalı ve araştırmaya herhangi bir yarar beklemeden katılmalıdır. Aynı zamanda katılımcıların araştırmaya gönüllü olarak katıldığına dair bir belge de hazırlanmalı, bu belge katılımcı üzerinde herhangi bir otoritesi olmayan bir kişi tarafından düzenlenmelidir. Belge katılımcının anlayabileceği bir dille, teknik terimlerden arındırılmış olarak sunulmalıdır. Eğer araştırma çalışmanıza bu şekilde başladıysanız etik olma konusunda bir adım öndesiniz demektir.
Başka bir konu ise ehliyet meselesidir. Katılımcı hem psikolojik hem de fiziksel bakımdan araştırmaya katılma konusunda rıza gösterebilecek ehliyette olmalıdır. Eğer ehliyet konusunda bir şüphe varsa katılımcıya bu konuda bir test uygulayabilirsiniz.
Etik bir araştırma yürütüp yürütmediğinizi anlamanın en iyi yolu bu maddeleri tekrar bir gözden geçirmektir. Özellikle insanların katılımı ile yaptığınız bir araştırma varsa bu noktalar özellikle önemlidir. Eğer atladığınız bir adım varsa geriye dönüp bunları tamamlamanız araştırmanızın geleceği açısından kritik olacaktır.
