18

İntihal Sınırına Ne Zaman Girilir?

İntihal yani eser hırsızlığından daha önceki yazılarımızda epeyce bahsetmiştik. Fakat normal veya adil şekilde bazı bilgilerin kullanımının hangi noktadan sonra intihal kapsamına gireceğini belirtmemiştik. Ancak öncelikle, adil kullanımın ne olduğunu anlamamız gerekir. Adil kullanım, telif hakkı olan materyallerin, sahibinin izni olmaksızın, yasal, etik ve sınırlı bir şekilde kullanımıdır. Bu tarz kullanımlar, yasal sınırlar içerisinde olsa da, bazı kısıtlamalar ve aşağıda sözü geçen bazı yasal öncelikler vardır:

  • Kullanımın amacı: Materyaller eğitim amaçlı mı yoksa ticari amaçlı mı kullanılacak?
  • Hak sahibine atıf: Yapılan çalışmada, telif hakkını elinde tutan esas kişiye yeterli derecede atıfta bulunulmuş mu?
  • İşin büyüklüğü: Telif hakkı olan materyal, çalışmada hangi sıklıkla kullanılmış? Ne kadar az kullanılırsa, çalışmanın adil kullanım sınırları içerisinde olması da o kadar muhtemel olur.
  • Çalışmanın etkileri: Yaptığınız çalışma orijinal çalışmayı yapan kişinin çalışmasını etkiliyor mu? Kısacası, yazarın pazarına giriyor mu?

Atıf yapmanın kritik rolü
Eğer çalışmalarınızı, bir gün intihal suçu şüphesiyle savunmak durumunda kalırsanız, suçlu veya suçsuz olduğunuzu belirleyecek en önemli kanıt, orijinal eser sahibine yeterli derecede atıf yapıp yapmadığınızdır. Eğer kullanılan materyallerde, telif hakkı sahibine açık bir şekilde atıf yapılmış ise, tartışma yukarıda saydığımız dört faktör üzerinden devam eder. Eğer herhangi bir atıfta bulunulmamışsa, birine ait olan içeriği izinsiz kullanarak, kendinizinmiş gibi göstermiş, kısacası intihal suçu işlemiş olursunuz.

İntihal yaygınlığı artıyor
2013 yılında “PlagiarismAdvice.org” sitesi tarafından yapılan bir ankete göre, öğretmenlerin %92’si öğrencilerinin intihal suçu işlediğini düşünüyor. %30’u ise bu tarz intihal olaylarının, gün geçtikçe arttığını belirtiyor. Bu olayların artmasının bazı nedenleri var:

  • İnternetin kullanımı ile beraber, bir eserin kopyalanması, artık sadece parmaklarınızın ucunda. Bilgiye kolay erişimin de işte bu tarz yan etkileri olabiliyor.
  • Teslim tarihi yaklaşırken, önceden yeterli hazırlığın yapılmaması, öğrencileri eser kopyalamaya yönlendiriyor. Bunu yaparken de öğretmenlerinin bunu fark etmemesini umuyorlar.
  • Bilgi yetersizliği de ayrı bir sorun. Öğrenciler, eser hırsızlığının ne kadar ciddi bir suç olduğu konusunda yeteri kadar eğitiliyorlar mı acaba?

Terminoloji Karışıklığı
Telif hakkı konusundaki davalar, hukuksal olarak oldukça karmaşık ama bir o kadar da kazançlıdır. Özellikle internet üzerinden gerçekleştirilen bir olayın, adil kullanım mı yoksa intihal mi olduğunu belirlemek, davalara bakıldığında pek de kolay değildir. Öğrencilerin başkasına ait bir materyali bilerek mi yoksa bilmeyerek mi kullandığı veya bunu hangi sıklıkta yaptıkları halen cevaplaması zor olan sorulardır.

X

Ücretsiz makalelerinizi tükettiniz.

Araştırma yazarlığı ve akademik yayıncılık konusundaki tüm kaynaklarımıza sınırsız erişim sağlamak için ücretsiz üye olun:

  • 320 + blog makaleleri
  • 50+ Web Seminerleri
  • 10+ Uzman podcast
  • 10+ e-Kitap
  • 10+ Kontrol Listesi
  • 50+ İnfografikler