18

Pahalı Dergiler mi Daha Çok Etkili, Yoksa…?

Bilimsel dergiler yeni araştırmalar yayınlayarak bilimin ilerlemesine katkıda bulunan süreli yayınlardır. Günümüzde binlerce bilimsel dergi yayınlanmaktadır ve her geçen gün de bunlara yenileri eklenmektedir. Bu tür yayınlar genel bilimsel konularda makaleler yayınlayabildiği gibi spesifik konular hakkında da makaleler yayınlayabilir. Örneğin Cell dergisi genellikle biyoloji üzerine makaleler yayınlarken, en eski bilim dergilerinden biri olan Nature birçok farklı alanda makaleler yayınlar. Dergilerin de kimileri ücretli, kimileri ücretsiz. Peki, derginin fiyatı ile bıraktığı etki arasında nasıl bir denge var? Pahalı bilimsel dergiler bizleri daha mı çok etkiliyor; yoksa içerik olarak ücretsiz dergilerden farkları yok mu?

En pahalı yayınlar en etkili olanlar değildir!

Geçtiğimiz yıl Washington Üniversitesi’ndeki araştırmacılar interaktif bir yazılım geliştirdiler. Bu yazılım  bilimsel bilginin “harita”sını çıkarmayı amaçlayan Eigenfactor Project isimli projenin bir parçası olarak geliştirilmiş. Eigenfactor.org/openaccess/ adresinden ulaşabileceğiniz çalışma için, erişime açık 657 adet dergi bulunmuş. Bunlardan 301 tanesi paralı ve dergilere yapılan atıflar gibi farklı parametrelere bakan bir algoritma aracılığı ile değerlendirilmiş. Değerlendirilen dergilerden 356 tanesi de okuyucularından herhangi bir ücret talep etmiyor.

 

Öncelikle şunu söyleyelim, araştırmanın kesin sonucu en pahalı dergilerin en etkili dergiler olmadığı yönünde. Bu sonuca ise şu yoldan varıyorlar: Örneğin hesaplamayı yaparken kullandıkları parametrelerden biri “makale etkisi”. Bu sayı, dergideki makalelere ne kadar fazla atıf yapıldığı ile orantılı olarak hesaplanıyor. Diğer bir parametre de tabii ki derginin fiyatı. Bu iki parametre bir algoritmaya giriliyor başka bir değer daha bulunuyor; ona da “maliyet etkinliği” deniyor. Eigenfactor işte bu maliyet etkinliği değerine göre dergilerin sıralamasını yapıyor.

Zirvede hangi dergiler var?

Derginin maliyetine göre etkinliğini ölçmek bence de zekice bir yöntem. Özellikle de sonuçlara bakarsak. Örneğin maliyet etkinliği en yüksek dergi hangi ülkeden tahmin edin. Evet, doğru bildiniz, Japonya’dan! Publications of the Astronomical Society of Japan 73$’lık fiyatı ve 1.30’luk makale etkisi ile fiyatına göre etkisi en yüksek dergi olmuş. Avrupa Yerbilimleri Birliği’nin The Cryosphere isimli dergisi ise 465$’lık fiyatı ve 1.59’luk makale etkisi ile 10. sırada yer almış. Fiyatı bu kadar yüksek bir derginin makalelerine yapılan atıf, 73$’lık bir dergi ile neredeyse aynı; bu yüzden de maliyet etkinliği oldukça düşük.

Listenin tamamına bakınca 15 sayfalık bir bilimsel makale yayınlatmak için 4000, 6000, hatta neredeyse 8000$’ı gözden çıkarmanız gereken dergiler var. Fakat sonuçlara baktığımızda etki bakımından bu tür dergiler son sıralarda. Bu bilimsel dergilerin belli değerlendirme yöntemleri ve çok değerli üyeleri olduğu tartışılmaz, ama yine de yeni bir araştırmayı paylaşmanın bedeli bu olmamalı. Özellikle de etkilerine bakarsak!

X

Ücretsiz makalelerinizi tükettiniz.

Araştırma yazarlığı ve akademik yayıncılık konusundaki tüm kaynaklarımıza sınırsız erişim sağlamak için ücretsiz üye olun:

  • 320 + blog makaleleri
  • 50+ Web Seminerleri
  • 10+ Uzman podcast
  • 10+ e-Kitap
  • 10+ Kontrol Listesi
  • 50+ İnfografikler