Araştırmacılar için Alternatif Bilgi Kaynakları
İngilizce “Open Access” denen, araştırmacıların akademik kaynaklara ücretsiz ulaşmasına imkân veren açık erişim platformları günümüzde bir hayli rağbet görüyor. Fakat bu platformlar haricinde de araştırmacıları kaliteli bilgiye ulaştıran kamuya açık alternatifler var.
Bu alternatiflerin en popüler olanlarından biri Research4Life. Kısaca R4L olarak adlandırılan bu web platformu, gelişmekte olan ülkelerdeki araştırmacıların profesyonelce hazırlanmış ve kontrol edilmiş akademik içeriğe ücretsiz veya çok az bir meblağ karşılığında ulaşmasını sağlıyor. Research4Life’ın sitesinde HINARI, AGORA, OARE ve ARDI başlıkları altındaki dört alanda akademik bilgiler bulunuyor. Özellikle sağlık alanında geniş kapsamlı bir içeriğe sahip olan HINARI programı oldukça popüler. R4L programında, eğer ülkeniz A kategorisinde ise, yani en az gelişmiş ülkeler arasındaysa, içeriğe ücretsiz ulaşabiliyorsunuz; B kategorisinde ise, yani biraz daha gelişmişse, enstitü başına 1500 dolarlık bir ücret ödüyorsunuz. Şunu belirtelim, burada bulunan 15 binin üzerinde dergi ve 30 binin üzerinde kitaptan oluşan akademik içeriğin toplam değeri 10 milyon dolar civarında!
Diğer bir alternatif kaynak ise INASP. Bu platform R4L’ye göre daha az ülkede faaliyet gösterse de, 32 binin üzerinde yayın ile gayet yüksek hacimli bir kaynak. Özellikle AuthorAid programı ile gelişmekte olan ülkelerdeki yazarları daha deneyimli olanlarla buluşturarak bilimsel araştırma yazarlığı konusunda destek oluyorlar. INASP’ın aynı zamanda bir online dergi projesi de var ve içeriğin %90’ına erişim ücretsiz. Bu projeyle de işbirliği yaptığı ülkelerdeki akademik yayıncılığı destekliyor.
Online akademik içerik konusunda en aktif kuruluşların başında ise EIFL geliyor. Gelişmekte olan ülkelerde yaptığı projeler ve geliştirdiği yayıncı ağı ile bilimsel içeriğe ulaşımı kolaylaştırmak için fırsatlar yaratıyor. Yayıncılar ile sıkı pazarlıklar ederek işi başından sıkı tutuyor.
Tüm bu platformlardan başka JDP de akademik içerik konusunda dikkate değer kaynaklardan biri. Özellikle basılı akademik içeriğe erişimde ciddi indirimler sağlıyor. JDP’nin amacı Batı’da yayınlanan kaliteli akademik içeriğin, buna erişimi olmayan ülkelerde de kullanılabilmesini sağlamak. Bunun yanında, TEEAL da ziraat alanındaki araştırma dergilerini çok düşük fiyatlarla dijital ortama taşımış durumda. En büyük yayıncılardan biri olan Wiley de 300’e yakın yayını ücretsiz olarak sunuyor.
Kaliteli akademik ve bilimsel içerik sağlayan dijital platformlar Batı ile Doğu, Kuzey ile Güney arasındaki akademik mesafeyi kapatmak açısından önem taşıyor. Özellikle gelişmekte olan ülkelerin kaliteli akademik bilgiye ulaşmakta yaşadığı zorluklar, bu tür platformlar ile biraz azalmış oluyor. Bu bilimin yayılması açısından büyük önem taşıyor.
