18

Tez Savunması Nasıl Yapılır?

Tez savunması, yüksek lisans, doktora gibi lisansüstü eğitimde hazırlanan tezin, danışman hocanın başkanlığındaki jüriye sunulmasıdır. Genellikle, tez sürecinin en ürkütücü bölümü olarak nitelendirilir. Aslında, teziniz ne kadar kötü yazılmış olursa olsun, onu başarıyla sunabilirseniz, kabul edilmemesi gibi bir ihtimal olmayacaktır.

Jüri ve savunma tarihi belirlendikten sonra, tezin bir kopyası tüm jüri üyelerine verilir. Jüri üyeleri tezi inceler ve genel hatlarıyla değerlendirerek sunuma hazırlıklı biçimde gelir. Savunma günü, öğrenci büyük bir toplantı odasında jüriye ve diğer dinleyicilere sunum şeklinde tezini ana hatlarıyla anlatır. Jüri tezle ilgili sorularını sorar ve öğrenciyi dışarı alır. Öğrenci dışarı çıkınca, jüri aralarında tartışarak öğrenciye dair kararını verir. Daha sonra da öğrenci tekrar içeri çağrılır ve nihai karar kendisine bildirilir. Bu süreci başarı ile atlatmak için, tez savunması öncesinde ve sırasında dikkat edilmesi gereken önemli noktalar vardır.

Savunma öncesi

Savunma için mutlaka bir ön hazırlık yapmanız gerekmektedir. Muhtemelen jürinin bütün üyeleri tezinizin büyük bir kısmını okumuş olarak gelecektir. Ancak siz yine de herkesin her bölümü okuduğu varsayımında bulunmayın. Jüri için, etki ve derinlik ön planda olacaktır.  Bu sürecin en can alıcı noktalarından bir diğeri de savunmanın süresidir. Çok uzun veya çok kısa süren tez savunmaları bir başarı göstergesi değildir. Aksine, bu durum adayın puan kaybetmesine yol açabilir.

Savunmada kullanacağınız slaytları, tüm bu noktaları dikkate alarak hazırlamaya başlayabilirsiniz. Tezin öne çıkan ve özgün yanlarını içeren slaytlarda, özellikle şu noktalar vurgulanmalıdır:

  • Üzerinde çalıştığınız araştırma sorusu nedir?
  • Bu soru neden önemlidir?
  • Elde ettiğiniz sonuçlar nelerdir?

Süreyi çok iyi ayarlamak zorunda olduğunuzu unutmayın ve gereksiz detaylar içeren slaytlar ile laf kalabalığından olabildiğinde kaçının. Sunumunuzu 45 dakikayla sınırlandırmaya çalışın. 30’dan fazla slayt kullanmayın. Ancak gelebilecek  soruları cevaplayabilmek için, yedek slaytlar hazırlamayı da ihmal etmeyin.

Savunmadan bir gün önce, sunumunuzu mümkünse danışmanınıza, değilse kendi kendinize prova edin. Bu egzersiz, kendinize olan güveninizi arttıracaktır.

Savunma günü, spor kıyafetlerden ve her türlü aşırılıktan kaçınmalısınız. Bir gün öncesinden, sade ve resmi bir kıyafet hazırlamalısınız.

Ve işte beklenen an!

Sunum başlamadan kısa bir süre önce, salon ve elektronik düzenekler kontrol edilmelidir. Teknik bir problem varsa, bu sorun sunum saatine kadar çözülmelidir. Sunum saatinden 15 dakika önce salona gitmelisiniz. Hem sunumunuzun son hazırlıklarını tamamlamalı, hem de gelenleri karşılamalısınız.

Jüri sunum saatinde salona gelecek ve danışmanınız kısa bir giriş yaptıktan sonra sözü size bırakacaktır. Bu noktada, tüm jüriye ve dinleyicilere “Hoş geldiniz” diyerek söze başlamalısınız ve konunuzun ne olduğu, tez için kiminle çalışıldığı gibi açıklamalarla kısa bir giriş yapmalısınız. İlk slaytı açıp, doğrudan konuya girmek olumsuz bir etki yaratabilir.

Sunum, yalın bir Türkçe ile yapılmalı ve çok uzun, anlaşılması zor cümlelerden uzak durulmalıdır. Sesinizi gereksiz yere alçaltılıp yükseltmemeye dikkat edin. Benzer şekilde, sabit, sıkıcı bir ses tonuyla slaytların gelişigüzel okunması da doğru değildir. Aceleci veya heyecanlı bir tavırdan, gergin yüz bir yüz ifadesinden de kaçınmalısınız.

Sunum sonunda jüri ve dinleyicilere teşekkür edilmeli ve söz tekrar jüriye bırakılmalıdır. Jürinin sorduğu sorulara açık ve anlaşılır cevaplar verilmelidir. Cevabını bilmediğiniz bir soru ile karşılaşmanız durumunda, laf kalabalığı yapmak yerine, söz konusu noktayı gözden kaçırdığınızı ve ilk fırsatta bunu inceleyeceğinizi belirtebilirsiniz ya da çekinmeden bilmediğinizi söyleyebilirsiniz. Jüriye karşı nazik ve anlayışlı olunmalı, sinirli ve kaba bir yaklaşımdan kaçınılmalıdır.

Her zaman düzeltmek için fırsat vardır!

Bir kez daha altını çizmek gerekirse, jüri zaten sizden her şeyi tam olarak bilmenizi beklememektedir. En mükemmel tezi bile dinlediklerinde, jüri mutlaka soracak bir şeyler bulabilir. Bu soruları geleceğe yönelik yapıcı eleştiriler ve yol göstericiler olarak düşünmeniz yararınıza olacaktır. Jürinin yorumlarını ve sorularını dikkate alarak ilerde bu konudaki çalışmalarınıza da yön verebilirsiniz.

X

Ücretsiz makalelerinizi tükettiniz.

Araştırma yazarlığı ve akademik yayıncılık konusundaki tüm kaynaklarımıza sınırsız erişim sağlamak için ücretsiz üye olun:

  • 320 + blog makaleleri
  • 50+ Web Seminerleri
  • 10+ Uzman podcast
  • 10+ e-Kitap
  • 10+ Kontrol Listesi
  • 50+ İnfografikler