18

Dünyanın İlk Bilimsel Yayıncısından Açık Erişim Atağı

Dünyanın en önemli yayın kuruluşlarından Royal Society geçtiğimiz aylarda yaptığı bir duyuru ile genel erişime açık bir dergi yayınlamaya başladı. Royal Society Open Science ismindeki dergi tüm bilim dallarından orijinal araştırmaları herkese açık bir şekilde yayınlamaya başladı. Dünyanın ilk bilim yayıncısının böyle bir karar vermesi açık erişimin geleceği açısından oldukça önemli bir gelişme olarak karşımıza çıkıyor.

Açık erişimin yayıncılara yararları

Önceki yazılarımda da bahsettiğim gibi açık erişim sistemi şu anki mevcut yayıncılık sistemine güçlü bir alternatif olarak gözüküyor. Birçok yayıncının ve üniversitenin de yayınlarını genel erişime açması bu sistemin geleceği açısından umut verici. Örneğin Royal Society Open Science, Royal Society yayınları arasında tüm bilim ve matematik konularını geniş kapsamlı olarak elen alan ilk açık erişimli dergi. Ayrıca araştırmacılara geleneksel dergilerin uyguladığı etki faktörü veya uzunluk gibi kısıtlamaları uygulamıyor ve kaliteli makalelerin yayınlanmasına izin veriyor. Peki, bu modelin yayıncılık açısından yararı nedir?

 

Açık erişimin yararlarından en önemlisi hakem değerlendirmesi sürecini daha verimli hale getirmek. Yayıncılar şu anda bu kontrol sistemini akademisyenler veya bilim insanları gibi çok değerli kaynakları kullanarak sürdürüyorlar. Açık erişimde ise kontrol herkesin fikirleri ile araştırmalara katkıda bulunması ile sağlanır. Bu sayede de araştırmalar devamlı bir iyileşme sürecine sahip olur. Yani açık erişimde geleneksel hakemlik sistemi türünden bir kontrol sistemi olmadığı için değerli kaynaklar çok daha verimli kullanılabiliyor. Aynı zamanda da aynı makalenin iki kere gözden geçirilmesi ile oluşan gereksiz zaman kaybı ortadan kalkıyor.

Gelecek için bir yol haritası

Royal Society’nin açık erişim dergisine dönecek olursak, bazı özellikleri şu şekilde:

  • Dergi tarafsız bir kontrol sistemine sahip.
  • Araştırmacılar için açık bir kontrol sistemini de seçenek olarak sunuyor.
  • Her makale bir değerlendirme paketine sahip ve insanları yorum yapmaları konusunda cesaretlendiriyor.
  • Derginin editör kurulu aktif olarak araştırmalar yapan bilim insanlarından oluşuyor.
  • Dorudan başvurular haricinde diğer Royal Society dergilerinden de makaleler kabul ediyor.

Yukarıdaki özellikler, açık erişime geçmek isteyen ya da Royal Society gibi bu türden bir dergi çıkarmak isteyen yayıncılar için bir şablon teşkil edebilir. Bana sorarsanız buradaki en önemli nokta insanları yorum yazmaya teşvik etmek. Açık erişim sisteminin asıl amacı zaten budur: İnsanlara ücretsiz, kaliteli içerik sunarak onların da katkıları ile araştırmayı geliştirmek veya düzeltmek. Bu konuda teşvik edici makaleler yayınlamak yayıncılar kadar araştırmacılarında görevi olmalı. Unutmamalı ki akademik yayıncılık gün geçtikçe değişiyor ve ilerliyor. Bu değişime ayak uyduranlar ise her zaman bir adım önde yer alacaktır.

X

Ücretsiz makalelerinizi tükettiniz.

Araştırma yazarlığı ve akademik yayıncılık konusundaki tüm kaynaklarımıza sınırsız erişim sağlamak için ücretsiz üye olun:

  • 320 + blog makaleleri
  • 50+ Web Seminerleri
  • 10+ Uzman podcast
  • 10+ e-Kitap
  • 10+ Kontrol Listesi
  • 50+ İnfografikler